Suçiçeğinin tekrardan aktifleşmesiyle ortaya çıkan ve bulaşıcı olan zona hastalığı aşırı bitkinlik ve deri döküntüleri şeklinde çeşitli emarelere niçin olabiliyor. İşte zona hakkında bilinmesi gerekenler.
Tek başına bir hastalık olmayan zona, suçiçeğinin tekrardan aktifleşmesidir. Döküntülü bir viral hastalık olan suçiçeği, solunum kanalıyla ya da döküntülerin içindeki sıvı teması ile bulaşıyor.
Suçiçeğinin nezle, grip, yüksek ateş, burun tıkanıklığı ve öksürükle başladığını ifade eden Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Uzm. Dr. Songül Özer, hastalığın hemen sonra daha oldukça sırtta, yüzde, gövdede ilkin kızarıklık arkasından içi su dolu şişkinler oluşturduğunu söylemiş oldu.
Suçiçeğine yol açan Varisella adlı virüsün vücudu terk etmediğini, hiçbir emaresi olmamasına karşın virüsün sinir uçlarına gelmiş olarak orda senelerce uyuduğunu ifade eden Özer, bazı insanlarda Varisella mikrobunun, 50 yaşından sonrasında zona olarak ortaya çıkabileceğine dikkat çekerek hastalık hakkında data verdi.
Zona emareleri
Zonada genel olarak emareler halsizlik, bitkinlik, kırgınlık, baş ve kas ağrısıdır. Tipik olarak sırtta, yüzde, göğüs kısmında aniden kaşıntı, bıçak saplar şeklinde ağrı, batma ve aynı bölgede kendini gösteren suçiçeğine benzer içi sıvı dolu deri lezyonları ve deri döküntüleri adım atar.
Suçiçeğinde deri döküntüleri tüm sırtta ve göğüste yaygınken, zonada o şekilde değildir. Varisella virüsü sinir uçlarında yerleşip saklandığı için, deride de sinir hattı süresince lezyonlar oluşur. Sırtta başladığı yerden bir çizgi şeklinde döküntü olur. Ya da daha arka alt bölümde olur, başka bir vücut bölgesinde görülmez. Yada yüzde yalnız gözü besleyen sinirin üst kısmında olur, başka bir vücut bölgesinde olmaz.
Tedavi edilebiliyor
Zona tedavi edilebilen bir hastalıktır. Zonada suçiçeğinde olduğu şeklinde kaşıntı görülür sadece daha oldukça bıçak saplanır şeklinde bir ağrı ortaya çıkar. Çoğu zaman her iki tarafta bakışımlı değil, tek taraflı lezyonlar oluşur.
Zona sinir köklerinden reaktivasyon olduğundan sinirsel bir dağılım gösterir. Bundan dolayı sinir kökündeki iltihabı ortadan kaldırabilmek için B vitamini şeklinde destekleyici tedaviler gerekir. Zona ilacı, suçiçeğinde olduğu şeklinde varisellayı yok eden ilaçlardır.
Zonanın bir başkasına geçmiyor sadece aşı olmamış ve daha ilkin suçiçeği geçirmemiş bir şahıs zonalı biriyle temas ederse o kişiye suçiçeği geçebiliyor. Zona, suçiçeği şeklinde solunum kanalıyla değil, yalnız içi sıvı dolu deri lezyonlarının sıvı teması ile bulaşıyor. Zona döküntüsündeki sıvıyla temas eden şahıs daha ilkin suçiçeği geçirmişse hastalık bu kişiye geçmiyor.
Bebek ve çocuklarda zona görülmezken, Varisella virüsü geçmiş olduğu için bebeğe suçiçeği geçiyor. Virüs iki hastalıkta da aynıdır. Bebek ve çocuklarda zona olmaz. Kişinin zona olabilmesi için öncesinde kesinlikle suçiçeği geçirmiş olması gerekir. Suçiçeği geçirmiş bir kişiye zona temas ettiğinde o kişiye hastalık bulaşmaz, şundan dolayı şahıs bağışıklıdır.
Hastalık tekrarlayabiliyor
Zonada reaktivasyonun sayısı belli değildir. Uygun koşullar oluştuğunda şahıs tekrardan zona olabilir. Zonalı şahıs tedavi edilirken, o anki enfeksiyon tedavi edilir. Kişinin zonaya karşı kalıcı bağışıklılığı yoktur. Burada mühim olan, zona hastalığına niçin olacak koşulların ortadan kaldırılmasıdır. Bağışıklık sisteminin kuvvetli olmasını sağlamak, stres, aşırı bitkinlik, depresyon şeklinde duygu durum bozukluklarının olmamasını sağlamak bunlara örnektir. Şu demek oluyor ki hazırlayıcı koşullar ortadan kaldırılırsa zonanın reaktivitesi engellenebilir.
Zonanın önlenmesinde aşılamanın oldukça büyük bir ehemmiyet taşıyor. Suçiçeği geçiren ya da suçiçeği ile bağışıklanan şahıs zona olmaz. Küçükken suçiçeği aşısı olmamış ve sonrasında suçiçeği geçirmiş bir şahıs 40-50’li yaşlara vardığında canlı zona aşısı ve recombinant zona aşısı olmak suretiyle iki değişik aşı seçeneğininden yararlanabilir.
