Hususi Haber
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 3 Temmuz’da Tüketici Fiyat Endeksi’ni (TÜİK) açıklayacak. Böylece 2024’ün ilk yarısı için 6 aylık zam maaş farkı oranı beli olmuş olacak.
İş ve Toplumsal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır, maaşlara yansıyacak enflasyon oranının açıklanmasına günler kala Ensonhaber’e “Kök maaş zammı ne olur, refah oranı verilir mi ve kimler maaşlarını ne süre alacaklar?” sorularının yanıtlarını verdi.
Tehlikeli sonuç sorulara net yanıtlar
Milyonlarca vatandaşın merakla beklediği rakamlarla ilgili hesaplamalarını öğrenmek için İş ve Toplumsal Güvenlik Uzmanı Hayır’a yönelttiğimiz tehlikeli sonuç sorulara net cevaplar aldık.
Nayır, meydana getirilen zammın aslen bir enflasyon ayarlaması bulunduğunu belirterek ve daha iyi oranlarda açıklanmasını dileyerek sorularımıza şu yanıtları verdi:
“Asgari tutara zam yok”
– Temmuzda yeniden ikinci bir asgari ücret zammı olacak mı?
Aslına bakarsak nisan ayından bu yana maaşları konuşur olduk. Bildiğiniz suretiyle 2016 yılından itibaren tek tip asgari ücret uyguluyordu. Fakat 2022, 2023 yıllarında muhteşem şartlar oluştuğu için haziranda tekrardan Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplandı ve 6ay için değişik bir asgari ücret belirlendi. Doğal bu beklentiler şu an artırıyor ve 2024 Temmuz ayında da yeni bir asgari ücret olacak mı? Asgari tutara bir zam gelecek mi? Enflasyonun da oldukça yüksek olması sebebiyle beklenti hayata merhaba dedi. Şu an sayılara baktığımız süre yüzde 22,71 mayıs ayında iyi bir enflasyon oranı var fakat pazarda, markette gerçek hayatta yaşadığımız enflasyon, yaşam pahalılığı daha çok olduğundan işçilerimizin, emeklerimizin beklentileri daha yüksek.
Fakat bu işin taraflarına baktığımız süre hem Emek harcama Bakanı hem Gömü ve Maliye Bakanımız bu mevzuyu onlarca kere kapattı. Biz bu mevzuyu yılbaşında konuştuk. Ara zam olmayacak. Bilhassa enflasyonist artışları etkileyip etkilememesi adına.
“Ankara kulislerinde asgari ücretle ilgili bir artış kapısı şu an kapalı gözüküyor”
Zira biliyorsunuz ki bir asgari ücret fırsatçılığı oluştu piyasada. Asgari tutara zam geliyor, her şeye zam geliyor. Otomobil fiyatlarından kira fiyatlarına, pazardaki her şeye zam geliyor. Bu enflasyonla savaşım emekleri kapsamında da artık bugün ayın 26’sı. Ayın bitmesine 4 gün kaldı. Hiçbir hareket yok. Hafta başlangıcında tekrardan bu şekilde bir hareketlendi. Karşıcılık partisi Maliye Bakanı’yla görüştü. Bir asgari ücretle ilgili, emekli maaşlarının artışıyla ilgili bir yüksek bir beklentiyle gittiler. Fakat şu an Ankara kulislerinde asgari ücret tespit komisyonu toplanması yada asgari ücretle ilgili bir artış kapısı şu an kapalı gözüküyor.
Muhteşem bir işaret oluşmazsa bir son dakika eğer olmazsa temmuz ayında bir asgari ücret artışı olmayacak ve milyonlarca ücretli çalışanımız bakın asgari ücretli demiyorum şundan dolayı bu yalnız asgari tutarı etkileyen bir mevzu değil, tüm çalışanları etkileyen bir parametre oluyor. Zira asgari tutara meydana getirilen zam yada daha düşük bir zam oranını tüm çalışanlar bekliyor. Fakat 2024 yılının sonuna kadar bu asgari ücret uygulanacak şeklinde gözüküyor.
“SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yüzde 25 zam yapılması umut ediliyor”
-Emeklilere yüzde kaç zam öngörülüyor?
Evet, aslen bunu ilk olarak bir düzeltmek lazım. Bu bir zam değil. Evet, zam olarak değerlendirsek de bu bir enflasyon düzeltmesi. Kısaca emeklinin emekli maaşlarını, enflasyon karşısındaki satın alım enerjisini tekrardan düzenleyen bir zam oranı diyelim buna.
Geçtiğimiz yıl temmuz ayında yüzde 19,78 enflasyon oranı varken yüzde 25 zam yapılmış. Bu yılbaşında yüzde 37,56’lık bir enflasyon oranı belirlenmiş iken, son dakika Cumhurbaşkanımızın müdahalesiyle yüzde 49,25 tüm kesimlere meydana getirilen zam oranı tüm emeklerinize de yapılmıştır.
Şu an mayıs ayı oranıyla birlikte yüzde 22,71’lik bir 5 aylık enflasyon var. Haziran ayı doğal etkilerden sıyrılmış olarak baktığınız süre hep düşük gelir enflasyon. Şu an averajda beklentiler piyasada yüzde 25 bir zam olması, şu demek oluyor ki bir enflasyon düzeltmesi, emeklileri emekli maaşlarına yapılması.
“Memurların şu an yüzde 22,75’lik bir zam alması umut ediliyor”
– Işgören ve emeklilere yüzde kaç zam öngörülüyor?
SSK, Bağkur emeklilerin de yüzde 19,71’lik ve işgören ve işgören emeklilerin de memurlarımız da şu an yüzde 22,75’lik görünen bir zam artışı var. Fakat 3 Temmuz tarihinde Haziran ayı enflasyon verileri de yayınlandıktan sonrasında tam rakamlar karşımıza çıkacak. Doğal beklenti bunun üstüne.
“Emekliler Yılı olması sebebi ile bir refah oranı yapılabilir”
-Sizce maaşlara refah oranı eklenecek mi?
Emekliler Yılı diye deklare edildi. Emekli yılına istinaden bir refah oranı verilir mi? Fazladan bir düzeltme yapılır mı, seyyanen bir zam yapılacak mı? Beklentileri var. Fakat bu engele takılacak mı yoksa yalnız bu rakamlarla mı zam oranları belirlenecek? Bunu temmuz ayının başlangıcında öğrenmiş olacağız.
“Kök maaşını öğrenmek isteyen e-Devlet’e bakmalı”
-Kök maaşı 10 bin liranın altında olanlara artış yansıyacak mı?
Maaşı 10 bin liranın altında kalanlara iyi mi bir uygulama olacak? Bu kök maaş mevzusuna anlatabilmek aslen bir taraftan zor. Aslına bakarsak oldukça da kolay. Baktığınız süre emekli maaşlarında son 2 yıl içinde enteresan düzenlemeler yapılmış oldu.
Bu kök maaş mevzusunda bir düzenleme yapılmadı fakat en düşük emekli maaşı ilkin 3 bin 200 liradan 5 bin 500 liraya, 5 bin 500 liradan asla aklımda olmayan bir dönemde seçim öncesi nisan ayında 7 bin 500 de çıkartıldı. Geçtiğimiz yıl da 10 bin liraya çıkartıldı. Kısaca bu senenin başlangıcında en düşük emekli maaşı 10 bin lira.
Şimdi kişiler biz kök maaşımızı iyi mi öğrenebiliriz diyorlar ve kök maaş öğrenebilmek için e-Devlet uygulamasına giriyorlar. Emekli maaş aylık bilgisi hesaplanan aylık bilgisi olarak hesaplama yaptırdıkları süre sisteme burada 5510 ek 19’uncu madde olarak bakmış olduğu süre buradaki kök maaşlarını görebilirler. Fakat kök maaş hepimiz bu kök maaşı merak ediyor. Söylediğim şeklinde e-Devlet uygulamasında emekli maaşı hesaplama kısmına girerlerse burada hepimiz kök maaşını görebilir.
Sözgelişi burada 4 bin 500 lira kök maaşı olan birinin yüzde 49,25 artış yapılmış. 6 bin 700 liraya gelmiş, 6 bin 700 lira ek ödemesi ile birlikte bunun üstüne 10 bin liraya tamamlanıyor. Kısaca bu kişinin 3 bin 300 liralık maaşını devlet karşılıyor. Şimdi 6 bin 700 liraya kök maaşa yüzde 25 zam yapılırsa baktığınız süre gene 10 bin liranın altında duracak. Kısaca herhangi bir zam almamış olacak.
Doğal bu maaş, zamlar hep kök maaşlara yapılıyor. Şimdi o süre gene ne olacak? Temmuz ayında gözler gene Cumhurbaşkanı’na çevrilecek. En düşük emekli maaşı ile ilgili bir düzenleme yapılacak mı? 10 bin liradan yüzde 25 geldiğini varsayarsak 12 bin 500 liraya çıkartılacak mı? Bunu da bekleyip göreceğiz.
“SSK ve Bağ-Kur emeklileri zamlı maaşlarını temmuz ayının sonunda alacak”
-Işgören ve emekliler zamlı maaşlarını ne süre alacaklar?
Emekli maaşları mevzusuna geldiğimiz süre bu maaş zamları ödeme zamanları var. Burada ilk ve zamlı maaşlarını SSK ve Bağ-Kur emeklileri temmuz ayının sonunda maaş ödeme dönemlerine gore, TC kimlik numaralarına gore yatan bir süreç var. Onlar temmuz ayında alacaklar.
“Işgören emeklileri maaş zam farklarını ağustos ayı içinde alacak”
Işgören emeklileri aylıklarını ay başlangıcında aldıkları için onlar farklarını ağustos ayı içinde alacaklar.
“Temmuz ayında benim beklentilerim oldukça yüksek değil”
Hepimiz bir sayı konuşuyor, çoğumuz bir tahmin hayata geçirmeye çalışıyoruz. Fakat doğal enflasyonist politikalarla bu enflasyonu düşürme politikaları olduğundan beklentiler oldukça azca. Hem asgari ücret kısmında hem emekli maaşlarında bir refah oranı düzenlemesi, bir seyyanen zam düzenlemesi ihtimalleri oldukça düşük gözüküyor, inşallah biz yanılırız. Doğal ki milyonlarca emeklinin de birazcık rahatlatacak, birazcık nefes aldıracak rakamlar olur diyoruz fakat emekli sayısının da devamlı artış gösterdiği bir ülke olduğumuz için şu an bunun ciddi bir bütçe açığı da oluşturacağı dikkate alınıyor. O yüzden temmuz ayında benim beklentilerim oldukça yüksek değil.
“Enflasyon açıklanınca gözler Ankara’ya çevrilecek”
Fakat 3 Temmuz’da Haziran ayı enflasyon verisi ulaştıktan sonra tam sayıları ortaya çıkacak. Sonrasında gözler Ankara’ya, Sayın Cumhurbaşkanımıza, Maliye Bakanı’na, Emek harcama Bakanı’na çevrilecek. Herhangi bir düzenleme yapılacak mı? Bir refah oranı, bir seyyanen zam verilecek mi? Yoksa biz açıklanan veriler üstünden emekli maaşlarını hesaplayıp vatandaşımıza informasyon mu vereceğiz? Bekleyip göreceğiz.
