Yurt haricinde mücevher sektörünün ehemmiyet verdiği diaspor kristali, yalnızca Muğla’nın Milas kazasından çıkarılabiliyor.
Diaspor kristali isminde renk değiştirebilen hususi parça, Türkiye’nin bir bölgesinden elde edilebilmesi sebebiyle de kıymet kazanıyor.
Yalnızca Muğla’nın Milas kazasından çıkartılan diaspor kristali bilhassa yurt haricinde mücevher sektöründe yoğun ilgi görmesi planlanıyor.
“Taşı pırlanta ve zümrüt benzer biçimde bir yere getirmek istiyoruz”
Başta kuyumculuk sektörü olmak suretiyle birçok tasarımda kullanılan diaspor kristalinin renk değişiklik yapma özelliği yardımıyla yoğun ilgi gördüğünü söyleyen Milenyum ve Beyler Metal Madencilik şirket sahibi Murat Akgün, “Hedefimiz bu taşı pırlanta, zümrüt ve yakut benzer biçimde bir yere getirebilmek. Bu taş yurt haricinde her yerde satılmış olduğu süre, Türkiye ve Milas kelimesi geçiyor” dedi.
“Pırlantadan 10 bin kat daha ender bir taş”
Diaspor kristalinin pırlantadan 10 bin kat daha ender bulunduğunu söyleyen Murat Akgün, “Bu ocaklar 1972 senesinde Etibank tarafınca açılmış ve boksit cevheri üretiliyor. O senelerde bu kristallere ilk kez rastlanılmış. Benim işin içine girmem 1998 senesinde oldu. 2005 senesinde Etibank’tan ihale ile ruhsatı almak nasip oldu. O yıllarda ‘Zultanite’ markasıyla bunu tanıtmaya başladım. Şu an kullandığımız markamız ‘Csarite’ yeni ve bu markayı Türkiye’den başlayarak dünyada meşhur etmek istiyoruz. Öncelikli hedefimiz ülkemizi ziyaret eden her bir yabancı misafirin bu taş ile bezenmiş bir mücevher alarak ülkesine dönmesi. Senelerdir yaptığımız iş, boksit üretimiydi. 24 yıl ilkin madencilik hakkında hiçbir bilgim, tecrübem olmadan başladığım bu yolculukta deneyim kazanmam birazcık süre aldı. Üretimini yaptığımız cevher, alüminyum boksit madeni ve bu yıl 200 bin ton üretimim hedefimiz var. Her giden vapur Türkiye’ye 500 bin Euro gelir getiriyor. Şu an ki anlaşmalarımızla bu yıl 20 vapur göndermeyi planlıyoruz. Onun yanında oldukça ender olarak diaspor kristalleri bulunuyor. Ben de senelerdir bu taşı dünyaya tanıtmaya çalışıyorum. Diaspor kristali aslına bakarsak boksitin kristal hali, işin içine bir tane hidrojen atomu ekleniyor ve boksit damarları içinde oluşan çatlaklarda su, mineraller, tektonik hareketlenme sonucu oluşan yüksek ısı ve basınçla adeta bir düdüklü tencere tesiri ile kristalleşme başlıyor. Bu bahsettiğim süreç 60 ila 100 milyon yıl. Diaspor kristali dünyada malum 300 taştan birisi. Zümrüt, yakut, pırlanta, kalsedon benzer biçimde taşlardan birisi. Diaspor kristalinin özelliği nadirliğidir. Dünyada bir tek ülkeden ve madenden çıkıyor, orası da burası. Öteki mühim özelliği ise dünyada ışığa bakılırsa renk değiştirebilen 5 taştan biri olması. Dezavantajları ise dünyada en oldukça satan renk lacivert, kırmızı ve ondan sonrasında yeşil renk geliyor, taşımızın ana rengi ise yeşil. Tasarımcı ve imalatçılar açısından bakıldığında birçok ucuz alternatifi olan bir renk. Pırlantadan 10 bin kat daha ender görülüyor. Pırlanta 5 kıtadan çıkıyor Csarite bir tek ülkemizden ve tek madenden çıkıyor.” dedi.
“Hedefimiz her insanın bilmiş olduğu bir taş haline getirmek”
Diaspor kristalinin yalnız Milas’tan çıktığını söyleyen Akgün, “Taşı senelerdir hammadde olarak sattık. Geçen senede maden dairemizin açıklamış olduğu ocak başı satış fiyatı, kilosu 22 bin liraydı. Biz bunu 5’e 10’a katlamayı hedefliyoruz. Hedefimiz bu taşı pırlanta, zümrüt ve yakut benzer biçimde her insanın bilmiş olduğu bir taş haline getirebilmek. Yurt haricinde her taştan bahsedildiğine, Türkiye ve Milas kelimesi geçiyor. Senelerdir madenciliği ve kristal kesimini öğrendik, üretimini yaptığımız taşların kesimini artık kendimiz yapmayı planlıyoruz. Hakkaten doğaya minimum zarar veren madencilik yapıyoruz. Mesela pırlanta madenlerinde kilometreler çapında dev kraterler açılıyor, zümrüt madenlerinde ayda 1 milyon ton toprak yerinden oynatılıyor ve haliyle çevreye tesiri fazla oluyor fakat biz ağırlıklı yer altında çalışıyoruz. Biz bir galeri ağzı belirliyoruz ve onun çevresinde ufak bir alan açıp yeraltına giriyoruz. Açık işletme yapma zorunluluğu olursa da açık işletmeden alacağımızı 50-100 metre derinlikteki madeni alıyoruz ve üzerini yine çıkan malzemeyle doldurarak üzerini toprak getirip kapatarak ağaçlandırıyoruz.” diye konuştu.
“Çengellerle ince işçilik yaparak çıkarıyoruz”
16 senedir madencilik yaptığını söyleyen Pınarcıklı Mehmet Taşbaş, “16 senedir bu madende çalışıyorum. Buradaki görevim kristal üretimidir. Bulduğumuz damarı tespit ettikten sonrasında tüm işi durdurup zarar vermeden yalnız kristali çıkarmaya çalışıyoruz. Madene zarar vermemek için hilti, delici benzer biçimde kırıcılar yada patlayıcı kullanmıyoruz, çengeller ile ince işçilik yaparak çıkarıyoruz” diye konuştu.
Yalnız Milas’ta var
Milenyum ve Beyler Metal Madencilik şirketi 2005 yılından bu yana bölgede maden işletmeciliği yapıyor. Kentin varlıklı maden sahalarından birini işleten şirket burada boksit ve dünyada yalnız Milas’ta görülen diaspor kristali çıkarıyor.
Senelik 200 bin ton boksit madeni üretimi meydana getiren şirket bu yıl yurt dışına 20 vapur boksit ihraç etmeyi hedefliyor. Bununla beraber bilhassa pırlanta, zümrüt ve yakut benzer biçimde kıymetli taşlar içinde yer edinen diaspor kristali çıkaran maden şirketi dünyada meydana getirilen birçok internasyonal fuarlarda adından söz ettiriyor.
