Türkiye, tarihinin en büyük felaketini yaşadı.
Merkez üssü Kahramanmaraş olan büyük zelzele 11 ilde yıkıma niçin olurken, 41 bini aşkın yurttaş yaşamını yitirdi.
Zelzele anını yaşayan ve acı kayıplar veren vatandaşlarda ise ruhsal bozukluklar tespit edilebiliyor.
Ensonhaber.com sıhhat yazarı Dr. Gülsüm Kartal, depremde ruh sağlığı mevzusunda değindi.
Bölgelerde yaşanmış olan travmatik vakalar sonrasında insanların destek alması icap ettiğini belirten Gülsüm Kartal, şu ifadeleri kullandı;
Asrın felaketi olarak adlandırılan, devletimizde büyük yıkım meydana getiren son depremlerden sonrasında bir oldukca sıhhat problemi da sağaltımı bekliyor. İhtiyaçlar piramidine nazaran can güvenliği, sığınma ihtiyacı, yiyecek, temiz su ihtiyacı öncelikli olarak ehemmiyet taşıyor. Sadece tüm bunların yanı sıra ruh sağlığı ve kalanların hayatına devam edebilmesi için lüzumlu desteklerin verilmesi de oldukca mühim.
“Temiz suya, ısınmaya, güvenli barınmaya gerekseme var”
Bir oldukca uzman ,zelzele sonrası yaşanmış olan çadır kentlerde toplu olarak yaşanmış olan öteki yerlerde oluşan oluşacak olan sıhhat problemlerine dikkat çekiyor.Temiz suya, ısınmaya, güvenli barınmaya gerekseme var. Oluşabilecek salgınlara karşı dikkatli olunmalı, bit uyuz salgınından tutunda üst solunum sistemi, gastroenterit dediğimiz ishal salgınlarına ve ciddi sıhhat problemlerine niçin olabilecek kolera vb salgınlar için lüzumlu önlemler alınmalı. Gene enkazlardan sağ çıkabilen canlarımızın da birçoğunun mühim sıhhat problemleri devam ediyor. Ezilmeye bağlı crush sendromu, böbrek fonksiyonlarının bozulması, gene ezilme, sıkışma ve hareketsizliğe bağlı dolaşım bozuklukları depremzedeler için mühim sıhhat sorunları olarak karşımıza çıkıyor.
“Psikososyal ve ruhsal desteğe gerekseme var”
Tüm bu acı tablonun yanı sıra son olarak kabul edilen ruh sağlığı sorunları da aslına bakarsak oldukca mühim. Psikososyal destek dediğimiz, devletin, kurumların ve şahıs bazında da bizim yapabileceğimiz ve bu bölgedeki insanlara verilebilecek destek sunar oldukca mühim. Mesela, çocuklar en kırılgan grup daha değişik desteklere gereksinimleri var. Refakatsiz çocuklar hepimizin yüreğini acıtıyor, enkazdan çıkabilen, yakınlarını kaybeden, depremi en şiddetli haliyle yaşayan evlatlarımızın gereksinimleri oldukca daha değişik. Yakınlarını kaybeden insanoğlu, zelzele bölgesinden uzak olmasına rağmen bu travmatik olayların insan olmanın gereği sebebiyle travmasını ve üzüntüsünü yaşayan tüm insanoğlu için de çeşitli yoğunluklarda psikososyal ve ruhsal desteğe gerekseme var.
“Akut stres bozukluğu tüm depremzedelerde, civarlarında mevcut”
Şu an da akut bir durumda olduğumuz için, akut stres bozukluğu tüm depremzedelerde, civarlarında mevcut. Uyuyamama, yine zelzele olacak korkusu, hatta yakınlarını kaybedenlerde niçin ben yaşıyorum diye suçluluk duygusu bile görülüyor. Yeni başlamış olan ürkü ataklar, başka bir ruhsal problemi ya da aslına bakarsanız depresyonda olan kişiler için de tablolar daha ağır. Tüm ülke olarak yastayız
Sadece, averaj 1 ay kadar sonrasında post travmatik stres bozukluğu dediğimiz ve insanları daha oldukca zorlayacak olan bir durumla karşı karşıya kalacağız. Akut süreci atlattıktan sonrasında, post travmatik stres bozukluğu tedavisi daha zor ve daha acı verici bir emareler bütünü olarak karşımıza çıkacak.
Akut dönemde bilhassa ölüm tehlikesi, vücut bütünlüğünü bozan kazalar, yakınlarını tanıdıklarını yitirme, travmatik olayın içinde olma kişide birçok reaksiyona niçin olur. Tehlikeden kaçmaya emek harcama, donakalma, tüm vücutta hissizleşme, tüm vücudun uyuşması şeklinde emareler görülebilir. Zelzele, sel, ve yangın şeklinde naturel afetler, işkence, cenk, şiddete uğrama şeklinde insan kaynaklı travmalar, kazalar, ciddi ve ölümcül hastalıklar, ya da beklenmedik ölümler şeklinde travmatik vakaları yaşayan, gören yada öğrenen bireylerin travma sonrası stres bozukluğu geliştirmesi mümkündür.
“Semptomlar zaman içinde farklılık izah edebilir”
Travma sonrası stres bozukluğu emareleri çoğu zaman birkaç değişik tipe ayrılır: Tekrardan yaşama, kısaca anımsama, kaçınma, aşırı uyarılma, kısaca düşünme ve ruh halindeki negatif değişimler ile fizyolojik ve duygusal tepkilerde gözlemlenen değişimler. Emare ve semptomlar zaman içinde farklılık izah edebilir ya da kişiden kişiye nazaran değişebilir.
Tekrardan yaşama, kısaca hatırlamanın semptomları içinde travmatik vaka hakkında üzücü rüyalar yada kabuslar, travmatik vakası bireye hatırlatan herhangi bir şeye karşı hissedilen şiddetli duygusal sorun yada gösterilen fizyolojik tepkiler, travmatik olayın yine oluyormuş şeklinde tekrardan yaşamak yada travmatik olayın tekrarlayan, istenmeyen üzücü anıları bulunmaktadır.
