AA
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), geçici “2023 Küresel İklim Durumu” raporunu deklare etti.
Raporda, 2023 yılının kayıtlardaki en sıcak yıl olacağının doğrulandığı belirtilerek, ekim sonuna kadar olan verilerin, bu yıl hava sıcaklığının endüstri öncesi dönemden (1850-1900) ortalama 1,40 santigrat aşama üstünde olduğu kaydedildi.
Raporda, 2023’te kayıtlara geçen sıcaklığın, daha ilkin kayıtlara en sıcak yıl olarak geçen 2016 ve 2020’nin üstünde bulunmuş olduğu ve bu senenin son 2 ayındaki ısı değerlerinin sıralamayı etkilemesinin beklenmediği açıklandı.
El Nino’ya dikkat çekildi
2015 yılı itibarıyla son 9 senenin, kayıtlara geçen en sıcak seneler olduğuna dikkat çekilen raporda, “2023’ün baharında Şimal Yarım Küre’de ortaya çıkan ve yazları tesiri hızla artan El Nino hava vakasının 2024’teki sıcaklığı daha da çoğaltması olası şu sebeple El Nino çoğu zaman zirveye ulaşmasının peşinden küresel sıcaklıklar üstünde en büyük etkiye haiz olacak.” değerlendirmesi yer aldı.
Raporda, havadaki karbondioksit seviyelerinin endüstri öncesi döneme gore yüzde 50 daha yüksek olduğu kaydedilerek, “Bu durum ısıyı atmosferde hapsediyor. Karbondioksitin uzun ömürlü olması, sıcaklıkların gelecek yıllarda da artmaya devam edeceği anlamına geliyor.” ifadeleri kullanıldı.
Raporda, 2013-2022 yıllarında deniz seviyesindeki yükselme oranının, devam eden okyanus ısınması ve buzulların erimesi sebebiyle uydu kayıtlarının ilk 10 yılındaki (1993-2002) oranın iki katından fazla olduğu bilgisi veildi.
Antarktika, Şimal ABD ve Avrupa’daki buzullarda bir kez daha aşırı bir erime yaşandığı vurgulanan açıklamada, “İsviçre buzulları, son 2 yılda kalan hacminin ortalama yüzde 10’unu yitirdi.” ifadesi kullanıldı.
Raporda, yenilenebilir enerji kapasitesinin, güneş ve rüzgar enerjisinin öncülüğünde 2022’de ortalama yüzde 10 arttığının altı çizildi.
“Sel felaketi Türkiye’yi de etkiledi”
Aşırı hava ve iklim olaylarının tüm kıtalar üstünde büyük tesirleri olduğuna işaret edilen raporda, bunlar içinde büyük seller, tropikal kasırgalar, aşırı ısı ve kuraklık ile bunlara bağlı denetim edilemeyen yangınların yer almış olduğu açıklandı.
Raporda şu ifadelere yer verildi:
Eylülde Daniel Kasırgası’nın niçin olduğu aşırı yağışlardan meydana gelen sel felaketi Yunanistan, Bulgaristan, Türkiye ve Libya’yı etkiledi. Bilhassa Libya’da ağır can kayıpları oldu. Şubat ve martta Freddy Kasırgası, Madagaskar, Mozambik ve Malavi üstünde büyük tesirleri olan, dünyanın en uzun ömürlü tropikal kasırgalarından biriydi.
Aşırı sıcakların dünyanın birçok bölgesinde etkili olduğu hatırlatılan raporda, en önemlilerinden bazılarının Cenup Avrupa ve Şimal Afrika’da, bilhassa şiddetli ve muhteşem derecede sıcaklığın yaşandığı temmuzun ikinci yarısında hissedildiği açıklandı.
Raporda, “İtalya’da sıcaklıklar 48,2 dereceye ulaştı. Tunus’ta 49, Fas’ta 50,4 ve Cezayir’de 49,2 derecelik üstün dereceli yüksek sıcaklıklar bildirildi.” açıklamasına yer verildi.
“Aşırı hava koşulları, ölüm ve yıkıma niçin oldu”
Kanada’da önceki dönemlere gore oldukça büyük orman yangınlarının yaşandığı belirtilen raporda, ülkede 15 Ekim itibarıyla 18,5 milyon hektar ormanlık alanın yandığı ve bunun 2013 ile 2002 arasındaki averajdan 6 kat daha çok olduğu vurgulandı.
Raporda, Afrika Boynuzu’nda art arda beş mevsim yaşanmış olan kuraklığın peşinden sel felaketinin etkili olduğu ve bunun da daha çok yerinden edilmeyi tetiklediğinin altı çizilerek, şunlar kaydedildi:
Hava ve iklim değişikliği sebebiyle yaşanmış olan tehlikeli tabiat vakaları, besin güvenliği, yerinden edilmeler ve savunmasız kişiler üstündeki zorlukları daha da artırdı. Bu durum, yeni, uzun soluklu ve ikinci kez yerinden edilmeleri tetiklemeye devam etti ve halihazırda yerlerinden edilmiş birçok kişinin savunmasızlığını artırdı. Aşırı hava koşulları, ölüm ve yıkıma niçin oldu.
Raporda, 2023’te, yıkım ve umutsuzluk izi bırakan aşırı hava koşullarının yaşandığı ve iklimle ilgili rekorların altüst olduğu açıklandı.
“Her insanın erken uyarı hizmetleriyle korunması mecburi”
Raporda görüşlerine yer verilen WMO Genel Sekreteri Petteri Taalas, “Sera gazı seviyeleri ve küresel sıcaklıklar üstün dereceli düzeyde. Deniz seviyesindeki yükseliş üstün dereceli seviyede. Antarktika’da deniz buzu üstün dereceli düzeyde düşük. Bu durum, kırılan rekorların sağır edici bir kakofonisi.” ifadelerini kullandı.
Taalas, aşırı hava koşullarının her gün yaşamları ve geçim kaynaklarını yok ettiğine dikkati çekerek, “Bu durum, her insanın erken uyarı hizmetleriyle korunmasının mecburi bulunduğunu vurguluyor.” ifadelerini kullandı.
WMO’nun geçici Küresel İklim Durumu raporunun, bugün Dubai’de süregelen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı’nda (COP28) informasyon sağlamak amacıyla yayımladığı kaydedildi.
Nihai Küresel İklim Durumu 2023 raporunun, bölgesel raporlarla 2024’ün ilk yarısında yayımlanacağı açıklandı.
Haber Deposu: Anadolu Ajansı (AA)
