Malatya’da dün gece yaşanmış olan ve bu gece de beklenen zirai don sebebiyle kayısı ticareti ile uğraşan 40 binden fazla ailenin mağdur duruma düşmüş olduğu açıklandı.
Malatya Tecim Borsası Başkanı Ramazan Özcan, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün son birkaç gündür Türkiye genelinde soğuk hava dalgasının İç ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde ekili olacağı mevzusunda uyarıda bulunduğunu anımsatarak, 3 gündür soğuk hava dalgasının görüldüğü Malatya’da 13 Nisan’ı 14 Nisan’a bağlayan gecede zirai donun yaşandığını kaydetti.
Özcan, yaşanmış olan zirai donla ilgili saha çalışmalarına başlarken, birçok üreticinin bahçesinde incelemede bulunmuş oldu.
Mart soğuğu avantaj olarak görülmüştü
ANKA’nın haberine gore; Malatya Ovası’nda 650 ile 1200 arası rakımın olduğu bölgelerde kayısının büyük ciddi oranda zarar gördüğünü belirten Özcan, zararın 2014’te yaşanmış olan don vakası ile benzer ölçekli bulunduğunu söylemiş oldu. Özcan, “Bu bölgeler mart ayında bir soğuk hava dalgasıyla çiçeklenme döneminde kısmi bir gecikme yaşamıştı. O dönemde bunun bir avantaj olarak görüldüğünü sadece bir dezavantaja da dönüşebileceğini ifade etmiştim. Maalesef bir dezavantaja da dönüştü zira bu soğuk hava tam meyve bağlama dönemine denk geldi” diye konuştu.
“Yüksek toplam ürün beklentimiz vardı”
Özcan, sabahın erken saatlerinden itibaren sahada araştırma yaptıklarını ifade ederek şunları söylemiş oldu:
“2014 senesinde yaşamış olduğumuz zirai don ile 13 Nisan’ı 14 Nisan’a bağlayan gece yaşanmış olan zirai don içinde bir benzerlik görülüyor. İklim değişimleri, mevsimsel geçişlerdeki bu güçlük ve sıkıntılar, küresel ısınmadan meydana gelen bu değişiklik hakkaten artık kayısıda oldukca zor bir dönem olarak görülüyor. Son 3 senedir oldukca düşük bir toplam ürün oluyordu. Yüzde 100 rekolteyi maalesef son yıllarda yakalayamıyorduk. Bu durumda tamamen iklim değişikliklerine bağlı. İlkbahar geç donlarının kayısıda son zamanlarda tesiri çoğaldı. Bu yıl üreticilerimiz, son yıllarda yaşanmış olan düşük rekolteden mustaripti ve bu yıl yüksel bir toplam ürün beklentimiz vardı. Yağış miktarları ve iklim kayısının lehine gidiyordu fakat yaşanmış olan bir zirai don üreticimizi negatif etkileyecek.”
“40 bin aile mağdur oldu”
Malatya’ya ve Türkiye’ye geçmiş olsun dileklerini ileten Özcan, “Malatya kayısısı her ne kadar Malatya ekonomisini ciddi anlamda etkilese de ülke ekonomisine de ciddi anlamda döviz geriden bir ürün. Maalesef hem üreticimiz hem de bu ürünün hasat döneminde bizimle Malatya’da iş birliği meydana getiren 40 bin aileyi de mağdur etmiş oldu. Gene bu gecede kısmi bir don beklentisi var. Rakımın yüksek olduğu bölgelerde zayiatın ne kadar derin bulunduğunu da birkaç gün sonrasında göreceğiz. Daha sıhhatli rakamların çıkmış olduğu detayları de pazartesi günü Malatya İl Ziraat ve Orman Müdürlüğü ile yapacağımız ortak çalışmayla kamuoyuna açıklayacağız” ifadelerini kullandı.
Kayısıda ilk 3 ayda 90 milyon dolar gelir
2022 senesinde ilk 3 aylık dönemde 18 bin tonun üstünde kuru kayısı ihracatının gerçekleştirildiği bilgisini de veren Özcan, “Bunun karşılığında 90 milyon doların üstünde bir gelir elde ettik. İkinci 3 aylık çeyreğe doğru gidiyoruz. Nisan ayının ilk 10 gününde de ihracatımız oldukca iyi. İhracat gelirlerimizde de ciddi anlamda bir artık söz mevzusu. 100 bin ton ihracat ve 500 milyon dolar gelir hedefimiz bulunduğunu her fırsatta dile getiriyoruz. Bu anlamda da bu yılki mahsul bizim için oldukca önemliydi. Hedeflerimize yetişebilmek için yüksek toplam ürün beklentimiz vardı. Hedeflerimizi bu yıl rakamsal olarak soruşturma şansını bulabiliriz fakat ihracat olarak zor bir döneme girdik. İnşallah bu yılı da tahmin ettiğimiz rakamlarla kapatırız” dedi.
“Bir senenin emeği yok oldu”
Darende Ziraat Odası Başkanı Orhan Karaca ise bir senenin emeğinin bir gecede yok bulunduğunu söylemiş oldu. Karaca şunları söylemiş oldu:
“Darende Ziraat Odası olarak kayısı bahçelerinde araştırmalarda bulunuyoruz. 13 Nisan’ı 14’e bağlayan gece don vakası yaşandı ve binlerce çiftçimizi negatif etkiledi. Şu anda Akçatoprak mahallemizdeyiz. Meyveyi bırakalım ağaç ağaçlıktan çıkmış meyve diye bir şey kalmamış. İçler acısı bir durum. Hasarımız oldukça yüksek oranda. Bu araçların ekonomiye katkı sağlaması için 18 ay geçmesi gerekiyor. Bu süreçte iyi mi geçineceğiz ve ağaçlarımızın bakımlarını iyi mi yapacağız. İlaçlamadır, gübrelemedir, traktörün yakıtı ve sulama şeklinde ciddi giderler olacaktır. Bu bölgemizde geçen yıl da kayısı olmamıştı. Kısacası vatandaşların durumu içler acısı. Devlet büyüklerimiz çiftçilerimize bir nebze olsun can suyu olarak destek olurlarsa en azından tarımsal faaliyetlerini sürdürebilirler. Destek olunmazsa faaliyetlerini sürdürmeleri imkânsızlaşmıştır.”
Akçatoprak Mahallesi muhtarı Mahmut Berçin ise “Tarımda istediğimiz verimi alamadığımız için mahalle nüfusumuz 80 haneden 40 haneye düştü” dedi.
Berçin, “Çiftçilerimizin umudu devlet büyüklerimiz. Başka umudumuz kalmadı. Bu bölge afet kapsamına mı alınır yada başka bir destek mi verilir bekleyip göreceğiz. Bir gecede umutlarımız yok oldu. Bir yıl daha bekleyeceğiz ki umutlarımız çiçek açsın” dedi.
